De rol van stikstof

Onze aarde wordt bedreigd door de toename van stikstof, klimaatsverandering en de afname van de biodiversiteit.

Dit artikel is een verdieping op de kringloop van stikstof. In eigen bewoordingen kan het uitgelegd worden aan kinderen. Met name de oorzaken en gevolgen en de problemen en oplossingen. Gebruik daarvoor het model van de kringlopen.
 
Schooltv beeldbank (voortgezet onderwijs)
Stikstofkringloop

Herkomst naam
De Nederlandse benaming stikstof verwijst naar het feit dat  een proefdier in pure stikstof stikt.

Grieken
De Latijnse naam voor stikstof is nitrogenium, de Grieken noemen het nitron. Hier komt het symbool N vandaan.

Het mengsel van salpeterzuur en zoutzuur was bekend onder de naam aqua regia (Lat.: koningswater), omdat het in staat was zelfs goud, de 'koning der metalen', in oplossing te doen gaan.

Toepassing stikstof
  • Gebruik in kunstmest (ammonium en nitraten)
  • Explosief (in buskruit en nitroglycerine)
  • Ammoniak is en schoonmaakmiddel
  • Doorgeven van signalen van zenuwen (neurotransmitter)
  • Vloeibaar stikstof wordt voor de behandeling van wratten gebruikt.
  • In uitwerpselen van dieren zit veel stikstof
  • Reactief stikstof zit in voedsel en is een energiebron en bouwstof voor het lichaam.

Reactieve stikstof in de natuur
Reactieve stikstof is in kleine hoeveelheden onmisbaar voor levende wezens.
  • Komt vrij bij vulkaanuitbarstingen en onweersbuien.
  • Vlinderbloemige planten (klaver en peulgewassen) kunnen in samenwerking met bodembacterie met hun wortels stikstof binden. Daardoor kunnen ze op een natuurlijke wijze de bodem bemesten.

Gevolgen in Nederland
  • Meer stikstofminnende planten (bramen, brandnetels)
  • Heidegebieden vergrassen
  • Minder vlinders


Gevolgen wereld
  • Stikstofminnende korstmossen nemen de plaats in van gewone korstmossen.
  • Weinig leven bij riviermonden door algen. Stikstof komt van de landbouw. Voorbeeld: Golf van Mexico en Chinese Yangtze delta. 1960: negen deadlines, 2015 vijfhonderd zones.


Oplossingen
  • Minder vlees eten
  • Minder voedsel verspillen
  • Energieverbruik terugdringen
  • Boeren moeten geschoold worden om de kracht van de natuur goed te benutten. Daar is kennis voor nodig.




Bronnen
Help!, De aarde stikt, WWF Magazine lente 2015, thema aarde. Test S. Visser. Pagina 16-17
Wikipedia: Stikstof en stikstofoxiden, PH waarde
Stikstof
Stikstof Wikipedia
Betekenis
78% van de atmosfeer bevat stikstof.

We ademen stikstof in en uit
We ademenen stikstof in, dit is geen probleem in ongebonden vorm.

Wat is reactieve stikstof?
Stikstof wordt omgezet in andere vormen zoals ammoniak of stikstofoxiden. Stikstofoxiden zijn een verbinding tussen stikstof en zuurstof.

Waar komen stikstofoxiden voor?
  • Stikstofoxiden komen vrij bij verbranding op hoge temperatuur (motoren van auto's> diesel produceert meer stikstofoxiden dan benzine).
  • Verwarming op gas en kolen.
  • Industrie als elektriciteitscentrales op kolen, olie en gas. Hoogovens voor staal.

Gevolgen
  • Verzuring van het milieu (zure regen)
  • Reactie met water geeft salpeterzuur.

Toelichting
De zuurgraad van de natuur wordt aangegeven met de PH waarde. Zuiver gedestilleerd water heeft een PH waarde van 7.
Natuurlijke regen heeft een PH waarde van 6. Onder de 5 wordt van zure regen gesproken. 
Zoutzuur heeft een PH waarden van 0.

Levende organismen kunnen binnen een bepaalde PH waarde overleven. Door de zure regen sterven dieren en heeft het rechtstreeks invloed op de biodiversiteit.

Probleem stikstof
Reactieve stikstof is een groot probleem voor de natuur.
Kunstmest > vermindering biodiversiteit >
vervuiling grondwater en rivieren > stimulatie algengroei > vissterfte > verdampt en komt i de lucht >aantasting ozonlaag als lachgas.