Kosmisch concreet Nederland
  • Basis-home
    • Curriculum.nu >
      • Nederlands
      • Rekenen-wiskunde
      • Mens en natuur
      • Mens en maatschappij
      • Kunst en Cultuur
      • Burgerschap
      • Bewegen en sport
      • Digitale geletterdheid
      • Engels en moderne vreemde talen
      • Leerplan in beeld
      • Montessori education
      • 7 Ways Montessori Education
    • BBC Earth >
      • Aanbieding 1-10
      • Aanbieding 11-20
      • Aanbieding 21-25
    • Basisbekwaam kosmisch
    • Kernpunten Montessori >
      • 1. Geboorte van onze aarde
    • Ontwikkelingsfasen
    • Voorbereide omgeving
    • Montessori buitenland
  • Kosmische educatie is ...
    • Omschrijvingen
    • Uitgangspunten
    • Opbouw
    • Heden-verleden-toekomst
    • Kosmische aanbieding
    • Samenhang
  • Didactiek
    • Didactiek algemeen
    • Vragen stellen
    • Didactische modellen >
      • Venn-diagram
      • Kringlopen
    • EDI bij kosmisch
    • De kracht van het verhaal >
      • Voorleesboeken
    • Onderzoeksvragen >
      • Werken met richtvragen
      • Onderzoeksvragen dieren
      • Onderzoeksvragen godsdienst
      • Onderzoeksvragen culturen
      • Onderzoeksvragen geologie
      • Onderzoeksvragen algemeen
      • Onderzoeksvragen aardrijkskunde
      • Taxonomie van Bloom
  • Tijd en chronologie
    • Tijdlijnen
    • Maanden
  • Plaats en ruimte
    • Geografie
    • Basistopo wereld >
      • Basistopografie Afrika
      • Basistopografie Australië
      • Basistopo Noord-Amerika
      • Basistopografie Zuid-Amerika
      • Basistopografie Azië
    • Onderzoeksvragen culturen
    • Onderzoeksvragen aardrijkskunde
    • Werelddierenkist
    • Mammoetbomen
    • Lessen over China
    • Foto's poolgebieden
  • A | Kosmische vertellingen
  • B | Big Lessons
    • Big lesson 1
    • Big lesson 2
    • Big lesson 3
    • Big lesson 4
    • Big lesson 5
  • C | Children of the universe
  • D | Big History Project
    • Introductie drempels
    • KE en Big History
    • Drempel 1 | Big Bang
    • Drempel 2 | Stars light up
    • Drempel 3 | New Chemical Elements
    • Drempel 4 | Earth & Solar System
    • Drempel 5 | Life on Earth
    • Drempel 6 | Collective Learning
    • Drempel 7 | Agriculture
    • Drempel 8 | Modern Revolution
    • Toekomst
  • 1. Het verhaal over de oerknal
    • Eerste aanbieding oerknal
    • 15 miljard jaar ...
  • 2. Sterren en ons zonnestelsel
    • Eerste aanbieding
    • 2.1 Sterren >
      • Aanbieding sterrenkaart
      • De elementen >
        • Waterstof
        • Koolstof
        • Stikstof
        • Zuurstof
        • Helium
    • 2.2 Planeten >
      • Planetarium in je klas
      • Aanbieding tellurium
      • De planeten van ons zonnestelsel
  • 3. Het verhaal van de aarde
    • Eerste aanbieding
    • Geologie
    • Grote kaart van de wereld >
      • Gebruik van kaarten
      • Werelddierenkist
    • Kaartlezen
    • 3f. Lengte- en breedtegraden
  • 4. Het leven op de aarde
    • Eerste aanbieding
    • Wat is leven? >
      • 4a. Fossielen
      • 4b. Leven in de zee >
        • Pikaia
      • 4c. Leven op het land >
        • Dinosauriërs
    • Vier rijken
    • A. Eencelligen >
      • Bacteriën
    • B. Schimmels >
      • Paddenstoelen
    • Aanbiedingen plantenrijk
    • C. Plantenrijk >
      • Algen
      • Giftige planten
      • Botanische mapjes
      • Botanische mapjes in boekjes
      • Wortel
      • Stengel of stam >
        • Knol: aardappel
      • Fluitenkruid en Socrates
      • Bol: de tulp
      • bloem
      • Paardenbloem
      • Zaadverspreiding
    • D. Dierenrijk >
      • Film | Holland, natuur in de delta
      • Vissen >
        • Nieuwe haring
        • Plankton
        • Viswijzer
        • Visverwerking
        • Overbevissing
      • Hoe dieren communiceren
      • Veeteelt
      • Van koolwitje tot Marco Polo
    • 4d. Tijdperk van de zoogdieren
    • Werelddierenkist >
      • Leefomgeving
      • Kerndoel 49
      • Eerste aanbieding
      • Europa
      • Afrika
      • Azië
      • Noord-Amerika
      • Zuid-Amerika
      • Australië
      • Antarctica
  • 5. De eerste mens
    • 5a. Het zwarte tijdlint
    • 5b. Ontstaan van de mens >
      • Eerste mens
    • Haps foto-impressie >
      • Haps Apeldoorn
    • Verwerking
    • Menselijk lichaam
    • The Great River
  • 6. Beschavingen | culturen
    • Eerste aanbieding
    • Cultuur | religie
    • Mens en samenleving >
      • Kerndoel mens en samenleving
      • Wereldgodsdiensten
      • Mens en macht
      • Kunstgeschiedenis
      • Bouwwerken
      • Wetenschap en techniek
      • Popmuziek
  • 6a. Het verhaal van het getal
    • Eerste aanbieding
    • Getallen in de natuur
    • Ontstaan van wiskunde
    • 5 Platonische lichamen
    • Ke en rekenen >
      • Rekenen en referentiekaders
      • Wie was Pythagoras?
      • (Super) logo
      • Machten van 10
      • Fibonacci
      • Machten van twee
      • Donald en wiskunde
      • Getallen
  • 6b. Het verhaal van het schrift
    • Eerste aanbieding
    • History of Storytelling
    • Ontstaan van taal
    • Retorica
  • 6c. Wetenschap en technologie
    • Wetenschap in beeld
  • 7. Nu en de toekomst
    • Eerste aanbieding
    • 1. De rol van stikstof
    • 2. Broeikaseffect
    • 21st century skills
    • Heden-verleden-toekomst
    • History and Future Of Everthing
    • Een blik in de toekomst
    • End Of The Universe?
  • Mandala
    • Overzicht kerndoelen
    • Meditatieve muziek
    • Meditatief oosters
  • Privacy
  • Over Andre Gilara
  • Oneliners
  • Snelmenu

Vlinders

Een dankbaar kosmisch onderwerp

Haal de natuur in uw groep door een vlinderbak. De kinderen volgen de ontwikkeling van het eitje tot de vlinder. Door het observeren komen de kinderen vanzelf met vragen. En dat is nu net wat we met kosmische opvoeding en onderwijs willen. In het groter geheel werkt u meteen mee aan het jaar van de biodiversiteit. Besteed aandacht aan de verschillende soorten vlinders en de functie van de vlinder in het totaal.

Wist u trouwens dat de monarchvlinder een spectaculaire trektocht maakt van 3000 km? Wie van de kinderen zou meer over de monarchvlinder uit willen zoeken? Het begin van een komische les.

Begrijpend lezen

Tijdsvolgorde

Bespreek met de kinderen het aspect tijdsvolgorde. De signaalwoorden 'eerst, daarna, vervolgens en ten slotte' komen aan bod.
Pas dit toe op de levenscyclus van de vlinder: ei-rups-pop-vlinder. Laat eerst het clipje van beeldbank zien.

Probleem-oplossing

Sommige rupsen kunnen behoorlijke schade aanrichten. De rupsen vreten de net uitgekomen bladeren op (probleem). Daarnaast heeft deze rups brandharen. De brandharen veroorzaken jeuk, zwellingen en rode ogen. De haartjes vliegen door de lucht.

Oplossingen
  • Er wordt een bestrijdingsmiddel gebruikt in de eikenbomen.
  • Wegzuigen van rupsen of verbranden
  • Natuurlijke bestrijding door de sluipvlieg en grote poppenrover

Bron: Wikipedia



Mens en natuur

Classificatie
Het dierenrijk kunnen we verdelen in de ongewervelde en gewervelde dieren. Vlinderen behoren tot de ongewervelde dieren. In schema:

Ongewervelden
>geleedpotigen
>insecten
>schubvleugeligen>vlinders

Kenmerken insecten
  • kop-borststuk- achterlijf
  • bijna altijd drie paar poten

Bouw van de rups/ vlinder
Gebruik hiervoor werkblad drie van de vlinderlessen (zie link hieronder voor download). De naamgeving is tevens een woordenschatuitbreiding.

Metamorfose
De metamorfose verloopt via ei-rups-pop-vlinder. Bespreek tevens de volgorde in de tijd (temporele ordening: begrijpend lezen). Zie Yurls dieren.

Afhankelijk van de zon
De energiebron van al het leven is de zon. De zon beïnvloedt ook de vlinder. Hoe warmer het wordt, hoe sneller de verpopping.
Daarnaast heeft de vlinder warmte nodig om te kunnen vliegen (20 graden Celsius).


Vlinders en rupsen in de voedselketen
Rupsen, poppen vlinders zijn voedsel voor andere dieren.
Lesidee: Vlinderlessen p. 23 voedselketen (zie hieronder)
Wanneer er te weinig rupsen op worden gegeten kan er een plaag ontstaan (oorzaak-gevolg). Denk daarbij aan de processierups (bekijk de clip op Yurls dieren)

Functie in het geheel
Vlinders zuigen nectar (suiker, eiwitten en vitaminen) uit de bloemen. Tegelijkertijd bestuiven ze de bloemen. Daardoor blijft de soort bestaan.

Monarchvlinder

Info op diverse sites over de monarchvlinder.

Monarchvlinder

De reis van de monarchvlinder (Kennislink)

Monarchvlinder op vlindernet

Download materiaal

Vlindermateriaal Vlinderstichting

Vlinderlessen groep 5-6

Mens en cultuur

De zijderups

De zijderups wordt door de mens gekweekt voor zijn zijde. De vlinder legt eitjes op de witte moerbeiboom.
De pop bevat de zijdedraad. De Chinezen ontdekten op welk moment ze de pop moesten doden om de zijde te gebruiken.

Bron: Wikipedia zijderoute


Kennisnet zijderoute

Links

Webkwestie zijderups

Zijdevlinder Wikipedia

Zijderups als voedsel voor reptielen

Museumkennis zijderups

Mens en tijd

Picture
Tijd van piramides en farao's
In Luxor is een 3500 jaar oud fresco gevonden met de afbeelding van een kleine monarchvlinder. Het is daarmee de oudste afbeelding van een vlinder.

Bron: Wikipedia

Tijd van de steden en staten

Op 8 januari 1324 stierf Marco Polo, de handelaar die in de jaren 1271-1275 langs de Zijderoute naar China trok. Nu zijn ontdekkingsreizen al van veel eerder datum, denk aan de reizen van Feniciërs, Carthagers, Grieken en de Vikingen.

Het belang van Marco Polo en zijn reizen zit 'm in de bekendheid die ze krijgen in onze wereld. Polo heeft uitgebreid verslag gedaan van zijn reizen en zijn boek ‘Il Milione’ of ‘Boek van de miljoen wonderen’ werd een bestseller. Al kwam het in zijn tijd nog zó ongeloofwaardig over, dat men sprak van het 'Boek van de miljoen leugens'.

Citaat kennisnet

Mens en ruimte

Waar komen vlinders voor en waarom?

Vlinders geven aan dat het -op die plek- goed gaat met de natuur. Vlinders en rupsen hebben een voorkeur voor een bepaalde plant.
Indien een plant verdwijnt, verdwijnt ook de vlinder. Een vlinder is dus een indicator voor de natuuromgeving.
Leg de relatie tussen de rups/vlinder en zijn/haar voorkeursplant. Sommigen eten alleen maar een plant, andere eten van plantenfamilies.
Maak hier een dwarsverband naar de plantenlijn.

Voorbeeld
Kleine vos: brandnetel

Monarchvlinder
Ook bij dit aspect kunt u de monarchvlinder aan bod laten komen. Met name de trek van deze vlinder is bijzonder interessant.

Creatief

Creatieve opdracht met de vlinder

Verborgen vlinders


Vlinders in de stijl van Peter Callesen

Powered by Create your own unique website with customizable templates.
  • Basis-home
    • Curriculum.nu >
      • Nederlands
      • Rekenen-wiskunde
      • Mens en natuur
      • Mens en maatschappij
      • Kunst en Cultuur
      • Burgerschap
      • Bewegen en sport
      • Digitale geletterdheid
      • Engels en moderne vreemde talen
      • Leerplan in beeld
      • Montessori education
      • 7 Ways Montessori Education
    • BBC Earth >
      • Aanbieding 1-10
      • Aanbieding 11-20
      • Aanbieding 21-25
    • Basisbekwaam kosmisch
    • Kernpunten Montessori >
      • 1. Geboorte van onze aarde
    • Ontwikkelingsfasen
    • Voorbereide omgeving
    • Montessori buitenland
  • Kosmische educatie is ...
    • Omschrijvingen
    • Uitgangspunten
    • Opbouw
    • Heden-verleden-toekomst
    • Kosmische aanbieding
    • Samenhang
  • Didactiek
    • Didactiek algemeen
    • Vragen stellen
    • Didactische modellen >
      • Venn-diagram
      • Kringlopen
    • EDI bij kosmisch
    • De kracht van het verhaal >
      • Voorleesboeken
    • Onderzoeksvragen >
      • Werken met richtvragen
      • Onderzoeksvragen dieren
      • Onderzoeksvragen godsdienst
      • Onderzoeksvragen culturen
      • Onderzoeksvragen geologie
      • Onderzoeksvragen algemeen
      • Onderzoeksvragen aardrijkskunde
      • Taxonomie van Bloom
  • Tijd en chronologie
    • Tijdlijnen
    • Maanden
  • Plaats en ruimte
    • Geografie
    • Basistopo wereld >
      • Basistopografie Afrika
      • Basistopografie Australië
      • Basistopo Noord-Amerika
      • Basistopografie Zuid-Amerika
      • Basistopografie Azië
    • Onderzoeksvragen culturen
    • Onderzoeksvragen aardrijkskunde
    • Werelddierenkist
    • Mammoetbomen
    • Lessen over China
    • Foto's poolgebieden
  • A | Kosmische vertellingen
  • B | Big Lessons
    • Big lesson 1
    • Big lesson 2
    • Big lesson 3
    • Big lesson 4
    • Big lesson 5
  • C | Children of the universe
  • D | Big History Project
    • Introductie drempels
    • KE en Big History
    • Drempel 1 | Big Bang
    • Drempel 2 | Stars light up
    • Drempel 3 | New Chemical Elements
    • Drempel 4 | Earth & Solar System
    • Drempel 5 | Life on Earth
    • Drempel 6 | Collective Learning
    • Drempel 7 | Agriculture
    • Drempel 8 | Modern Revolution
    • Toekomst
  • 1. Het verhaal over de oerknal
    • Eerste aanbieding oerknal
    • 15 miljard jaar ...
  • 2. Sterren en ons zonnestelsel
    • Eerste aanbieding
    • 2.1 Sterren >
      • Aanbieding sterrenkaart
      • De elementen >
        • Waterstof
        • Koolstof
        • Stikstof
        • Zuurstof
        • Helium
    • 2.2 Planeten >
      • Planetarium in je klas
      • Aanbieding tellurium
      • De planeten van ons zonnestelsel
  • 3. Het verhaal van de aarde
    • Eerste aanbieding
    • Geologie
    • Grote kaart van de wereld >
      • Gebruik van kaarten
      • Werelddierenkist
    • Kaartlezen
    • 3f. Lengte- en breedtegraden
  • 4. Het leven op de aarde
    • Eerste aanbieding
    • Wat is leven? >
      • 4a. Fossielen
      • 4b. Leven in de zee >
        • Pikaia
      • 4c. Leven op het land >
        • Dinosauriërs
    • Vier rijken
    • A. Eencelligen >
      • Bacteriën
    • B. Schimmels >
      • Paddenstoelen
    • Aanbiedingen plantenrijk
    • C. Plantenrijk >
      • Algen
      • Giftige planten
      • Botanische mapjes
      • Botanische mapjes in boekjes
      • Wortel
      • Stengel of stam >
        • Knol: aardappel
      • Fluitenkruid en Socrates
      • Bol: de tulp
      • bloem
      • Paardenbloem
      • Zaadverspreiding
    • D. Dierenrijk >
      • Film | Holland, natuur in de delta
      • Vissen >
        • Nieuwe haring
        • Plankton
        • Viswijzer
        • Visverwerking
        • Overbevissing
      • Hoe dieren communiceren
      • Veeteelt
      • Van koolwitje tot Marco Polo
    • 4d. Tijdperk van de zoogdieren
    • Werelddierenkist >
      • Leefomgeving
      • Kerndoel 49
      • Eerste aanbieding
      • Europa
      • Afrika
      • Azië
      • Noord-Amerika
      • Zuid-Amerika
      • Australië
      • Antarctica
  • 5. De eerste mens
    • 5a. Het zwarte tijdlint
    • 5b. Ontstaan van de mens >
      • Eerste mens
    • Haps foto-impressie >
      • Haps Apeldoorn
    • Verwerking
    • Menselijk lichaam
    • The Great River
  • 6. Beschavingen | culturen
    • Eerste aanbieding
    • Cultuur | religie
    • Mens en samenleving >
      • Kerndoel mens en samenleving
      • Wereldgodsdiensten
      • Mens en macht
      • Kunstgeschiedenis
      • Bouwwerken
      • Wetenschap en techniek
      • Popmuziek
  • 6a. Het verhaal van het getal
    • Eerste aanbieding
    • Getallen in de natuur
    • Ontstaan van wiskunde
    • 5 Platonische lichamen
    • Ke en rekenen >
      • Rekenen en referentiekaders
      • Wie was Pythagoras?
      • (Super) logo
      • Machten van 10
      • Fibonacci
      • Machten van twee
      • Donald en wiskunde
      • Getallen
  • 6b. Het verhaal van het schrift
    • Eerste aanbieding
    • History of Storytelling
    • Ontstaan van taal
    • Retorica
  • 6c. Wetenschap en technologie
    • Wetenschap in beeld
  • 7. Nu en de toekomst
    • Eerste aanbieding
    • 1. De rol van stikstof
    • 2. Broeikaseffect
    • 21st century skills
    • Heden-verleden-toekomst
    • History and Future Of Everthing
    • Een blik in de toekomst
    • End Of The Universe?
  • Mandala
    • Overzicht kerndoelen
    • Meditatieve muziek
    • Meditatief oosters
  • Privacy
  • Over Andre Gilara
  • Oneliners
  • Snelmenu