Kosmische educatie geeft het kind zicht op de ontwikkeling van het universum en het leven op aarde. Het kind wordt zich bewust van zijn plaats en zijn verantwoordelijkheid voor de omgeving.
​Kosmische educatie is onderwijs in samenhang waarbij een goede kennisbasisstructuur zorgt voor inzicht en een kosmische houding waarbij problemen op een creatieve manier opgelost worden.

Andre Gilara
Aangepast september 2018

Lees meer ...

Aanbevolen

Tien tijdvakken | Dieren | Europa | Nederland | Taalcanon | Leerplan van de toekomst | Interactieve historische altlas | Millo
Informatie over de canon met suggesties voor uitstapjes. 
Examine the past, understand the present, and imagine the future.

Nadenkertje

Wat is nu het verschil tussen kosmische educatie en de zaakvakken in het basisonderwijs? Dat is toch gewoon hetzelfde?

Kosmisch creatief 

Kosmisch is uitermate geschikt om creativiteit/vindingrijkheid te stimuleren. Gebruik daarvoor het boek 'Het Grote Vindingrijk boek' van David van der Kooij. Creativiteit heeft te maken met intelligentie, kennis, denkstijl, persoonlijkheid, motivatie en (voorbereide) omgeving. 
Door aandacht te besteden aan deze onderdelen kun je creativiteit leren. 
Wil je meer weten over hoe je dit doet, lees dan het Grote Vindingrijkboek. 

Kosmisch concreet compact

Veel ideeën ontstaan in de praktijk door te werken met kinderen. In de loop van de jaren bevat Kosmisch concreet steeds meer materiaal. Kosmisch concreet is geen methode, het geeft een denkrichting aan. Iedere school, opleider, student geeft zijn/haar eigen invulling aan kosmische educatie. 
Om meer richting te geven aan kosmische educatie ontwikkel ik nu Kosmische educatie compact. De lijn van oerknal tot nu wordt  in een aantal stappen uiteengezet waarbij ik gebruik maak van de Big Lessons en Big History.
Gelukkig komt er steeds meer materiaal op de markt (ook leesboeken) die passen binnen kosmische educatie. 

Binnenkort meer hierover.  

Het begint met een goed idee!

De kosmische visie van Maria Montessori is altijd actueel geweest. Maar het wordt steeds actueler. Ook door de nieuwe ontwikkelingen binnen Curriculum.nu waarbij onderwijs in samenhang belangrijker wordt. Kosmische educatie gaat nog een stukje verder. Kennis is noodzakelijk om tot inzicht te komen. Dit inzicht heeft invloed op de houding. 

Deze inzichten kunnen duidelijk gemaakt worden door verschillende drempels aan te bieden:
  1. Big Bang
  2. Sterren en zonnestelsel (Sterren lichten op, nieuwe chemische elementen)
  3. Onze aarde
  4. Het leven op de aarde
  5. De eerste mens (Komst van de menselijke soort en collectief leren)
  6. Ontstaan van culturen (Uitvinding van de landbouw / moderne revolutie)
  • ontstaan van de taal
  • ontstaan van het getal
  • ontstaan van de wetenschap
7. De wereld van vandaag en morgen.

Deze opbouw is een samensmelting van Big Lessons, Children Of The Universe en Big History.

Big History gaat uit van acht drempels:
  1. Big bang
  2. Sterren lichten op
  3. Nieuwe chemische elementen
  4. Vorming van de aarde en ons zonnestelsel
  5. Ontstaan van leven
  6. Komst van de menselijke soort (en collectief leren)
  7. Uitvinding van de landbouw
  8. De moderne revolutie 
​
Een goed initiatief is Big History Project. Het sluit goed aan bij Kosmische educatie. Nu nog een goede vertaling in het Nederlands en een duidelijk opbouw van aanbiedingen. Maar het begin is er. 

Vragen en antwoorden

Idee curriculum.nu en kosmische educatie

KOO of Kosmische educatie?

Regelmatig vraag ik aan studenten van de PABO welke term wordt gebruikt. Ik ben vooral benieuwd omdat de opleiding een nieuwe impuls heeft gekregen. Ik hoor vaak dat de term kosmisch onderwijs/ kosmisch onderwijs en opvoeding wordt gebruikt. 
Kosmisch onderwijs en KOO dekt niet de lading. Waarom niet?

Dit is het antwoord
Educatie (Latijn: educere, wegleiden uit onwetendheid, opvoeden) is een overkoepelende term die zowel vorming, onderwijs als opvoeding omvat.
​Door de term onderwijs te gebruiken richt je je op de kennisgebieden (zaakvakken). De meerwaarde van kosmische educatie is de opvoeding. Het woord 'educatie' omvat zowel onderwijs als opvoeding. 

Daarom pleit ik (en de opgeheven werkgroep kosmische educatie) voor de term educatie. Nu hoop ik dat de opleidingen en de NMV dit ook doorvoeren zodat studenten nieuwe inzichten krijgen. 

Relatie tussen tijd en ruimte en vragen stellen

Twee vragen stel je bij kosmische educatie: Wanneer en waar. 'Wanneer' duidt op tijd (kerndoel tijd), 'waar' op ruimte (kerndoel ruimte). Het maakt niet uit welk onderwerp je kiest, deze vragen kun je altijd stellen. 
Deze vragen kunt je uitbreiden met de WH-vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom, welke, hoe. Door deze vragen te stellen kun je ieder onderwerp onderzoeken. Combineer het met begrijpend lezen en het maken van werkstukken. 

TEDx | Aanrader

Beluister dit verhaal en maak er je eigen aanbieding van ...

Powers of Ten

Nog steeds goed te gebruiken 'de machten tien' om het tientallig stelsel uit te leggen. Dit clipje schept verwondering en gaat verder dan het montessorimateriaal (gouden materiaal en Geometric Hierarchy Of Number)

Schaal van Geoffrey West

In de Volkskrant stond een interessante recensie over het boek ‘Schaal’ van Geoffrey West. Hij ontwikkelde een ‘Theorie van alles’. Hij geeft een verklaring voor de vraag: waarom zijn er geen muggen zo groot als olifanten en waarom zijn er geen olifanten zo klein als muggen.

Door dit boek ga je anders naar de werkelijkheid kijken door het ontdekken van wetmatigheden.
- Het aantal slagen per minuut hangt keurig wiskundig samen.

Bijzonder is de vergelijking tussen de levensloop van een organisme en van een stad. Zijn conclusies zijn te lezen in de Volkskrant. Bekijk ook de Ted Talks over The surprising math of cities and corporations.

De moeite waard

Bekijk de tijdlijn Chronozoom. 
Natuurwijzer (Naturalis)

Great Lessons

This is the foundational lessons of all Montessori classrooms, and it is integral to Montessori's philosophy of cosmic education. Beginning with the Big Bang, this lesson takes us through the formation of elements, the birth of stars, the beginning of galaxies, and finally, how our humble planet finally came to be formed.

Bekijk de video's van Great Lessons.
We zijn en blijven hoe dan ook sterrenstof. We bestaan uit dezelfde deeltjes die tot aan het eind van de kosmos voorkomen.

Wat is wetenschap?
Waarnemingen die uitvoerig getest, gecontroleerd zijn en die je voor waarheid kunt aannemen tot het tegendeel bewezen is.  
​
Bron: AD, za 20042017, p. 41, Uitspraak van Andre Kuipers (Kuipers Zoekt Contact, 21.15 uur NPO 1)

Opbouw kosmisch

Wijziging opbouw
De zevende drempel is aangepast: i.p.v. heden en toekomst> de wereld van vandaag en morgen. 
Het verhaal van de culturen heeft een onderverdeling:
  • verhaal van het getal;
  • verhaal van het schrift;
  • verhaal van de wetenschap en technologie.  

De basis van iedere cultuur is het getal, het schrift en tegenwoordig ook wetenschap en technologie. 

Verhaal van de religie
Naast de drie bovengenoemde verhalen is het verhaal van de religie een aanvulling. Tijdens de aanbiedingen merk ik dat het verhaal van de religie een groot verhaal is waarbij het ontstaan van de verschillende godsdiensten aan bod komen.

Een mogelijke opbouw
  • Geloof in meerdere goden (Griekse goden, Romeinse goden, Germaanse goden).
  • Ontstaan van het christendom, islam, jodendom.
  • Ontstaan van boeddhisme en hindoeïsme.

All That We Share

We live in a time where we quickly put people in boxes. Maybe we have more in common than what we think?
​Introducing All That We Share.

De Kern van de Zaak

Albert Bosveld, leerkracht van Montessorischool ’t Ronde in Leusden, maakte in 2001 de eerste PowerPoint les om te gebruiken in zijn klas.Inmiddels is de site verder ontwikkeld met veel aanbiedingen. Goed te gebruiken.

What animals are thinking and feeling, and why it should matter 
Carl Safina | TEDxMidAtlantic

Hoe denken dieren? Hebben ze gevoel? Bekijk deze clip en bedenk hoe je deze clip in een kosmisch perspectief kunt zetten. Maak gebruik van tijd, ruimte, natuur en mens en maatschappij.
In dit clipje komen allerlei vragen naar voren. Deze vragen zou je ook aan de kinderen kunnen stellen. Op de onderstaande site is de tekst terug te lezen
​

Hoe zorg je dat je eigen kennis op peil blijft?

Bij kosmische educatie gaat het om verhalen, inspireren, onderzoeken, vragen stellen. Maar waar haal je de kennis vandaan?
Een van de mooiste series vind ik In Europa van Geert Mak. Deze serie gaat over de 20e eeuw (periode wereldoorlogen - televisie en computer). Als achtergrondkennis is de serie goed te gebruiken.
De afleveringen staan op You Tube en zijn verslavend. Het hoort bij het standaardrepertoire van een bovenbouwleerkracht.

Enkele delen kunt u hier vinden. 

Waar begin je met het invoeren van kosmische educatie?

Begin met het onderdeel tijd. Om structuur aan te brengen in het chaotische verleden is het onderdeel tijd van belang. Geert Mak gaf dit aan bij College Tour. Hij wordt gezien als een invloedrijke historicus. Tijd geeft de hoofdlijnen aan en is geen voorspelling van de toekomst. Door de geschiedenis te begrijpen kun je vast patronen ontdekken en conclusies trekken. 
Per school is het van belang om een concrete invulling vast te leggen. Dit is afhankelijk van uw team. 

Onderbouw (de ontdekker)
  • In de onderbouw de jaarlijn en begrippen rondom tijd.

Middenbouw (verkenner)
  • Begin van de chronologische volgorde (tijdlijn): tien tijdvakken
  • Wie ben ik, Waar kom ik vandaan, Waar ga ik naartoe?
  • Didactisch hulpmiddel: tijdlijnen en storyline approach (vertellen van verhalen)
  • Combineer met taal (tijdsvolgorde woorden) en rekenen (een tijdlijn is een getallenlijn)
​
Bovenbouw (wetenschapper> samenhang zien)
  • Chronologische tijdlijn en tijdvakken (canon) waarbij de samenhang duidelijk wordt. 
  • Wie ben ik, Waar kom ik vandaan, Waar ga ik naartoe?
  • Didactisch hulpmiddel: tijdlijnen en storyline approach (vertellen van verhalen)

Voorbereide omgeving

eKosmische educatie begint bij een goede voorbereide omgeving. Op onze school hebben we de hal kosmisch ingericht. Op het podium staat de Bieb op school: alle informatieve en verhalende boeken met een uitleensysteem. In de hal staat de kosmische lijn. Iedere kast is een onderdeel van de kosmische lijn. Daarbij horen ook leskisten. 
De tijdlijn van de evolutie en de tijdlijn van de vaderlandse geschiedenis hangen ook in de hal. De vrije werkkeuze wordt bevorderd door open kasten te gebruiken. Kinderen kunnen op de krukjes zitten om te lezen. 
De volgende stap is een planetarium en een tijdlijn van onze eigen school. Door de inzet van iPads maken we de voorbereide digitale omgeving compleet. 
'Door een eigen  verhaal te vertellen kun je kinderen enthousiasmeren' 

Zo kun je 'tijd' inzichtelijk maken

Van nu-maand-jaar-eeuw-millenium-tijdvak-periode-era-eon-earth-life-oxidatie-vis-insecten-reptielen-zoogdieren-vogels-mens-universum-
Bron: Via Twitter Femke Cools

Vragen stellen

Om kinderen te prikkelen tot onderzoek stelt u de juiste vragen. Tijd en ruimte bevraagt u door 'wanneer' en 'waar' te vragen. Deze vragen kunt u praktisch op ieder onderwerp toepassen. Probeer het eens in uw groep.
Leg de koppeling met begrijpend lezen: het herkennen van de tijdsvolgorde.

WAT als ...

Een filosofische vraag: Wat gebeurt er als alle mensen verdwijnen op de aarde. Op de site van Dutch Cowboys geven ze hier een antwoord op. Interessant voor de bovenbouw. Bekijk ook de bijbehorende clip.

Bron: Edu-Curator Andre Manssen
Meer 'WAT ALS' vragen
Wat als de aarde ringen had ...
Wat als de aarde de vorm van een kubus had ....
Wat als de aarde in een keer stopt met draaien ...

Gepersonaliseerd leren is een van de uitgangspunten
van het montessorionderwijs

Andre Gilara

Hoe ziet ons onderwijs er in 2032 uit?

Het eindadvies (januari 2016) Onderwijs2032 is gepresenteerd.
De uitgangspunten zijn goed toepasbaar op kosmische educatie en het montessorionderwijs
  • De samenstellers gaan uit van samenhang en verbinding met de buitenwereld.
  • Kennis van de wereld
  • Omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid
  • Creativiteit en nieuwsgierigheid
  • Vorming van zijn/haar persoonlijkheid

Het volledige advies kunt u hier downloaden.

Laat kinderen zelf materiaal meenemen

Tijdens het aanbieden van de West-Europese cultuur bespreken we de canon. Een van de onderdelen is het geloof en daarbij hoort de Statenbijbel.
Bij een collega in de klas nam een van de kinderen de echte Statenbijbel mee. Prachtig! Dit is mooi onderwijs.
Meer achtergronden? Kijk op Yurls Gouden Eeuw (voor het grote geheel).
Laat kinderen een zonnestelsel maken met Scratch. Bekijk het clipje.

Enthousiast verhaal over Cosmic education

Bekijk deze slideshare
"Let us give the child a vision of the whole universe.
The universe is an imposing reality, and an answer to all questions. We shall walk together on this path of life; for all things are a part of the Universe,
and we are all connected with each other to form one whole unity."
Ibid p 363, Chap XXI

Bron: Montessori.org.uk

Architectuur | Kosmische educatie laat verbindingen zien

Foto: Andre Gilara
Vorig jaar was ik in het geboorteland van Maria Montessori. Een prachtig land met veel cultuur.

Een van de bezienswaardigheden tijdens de reis was Siena.
Hiernaast ziet u een foto van het plein (Piazza del Campo) in Siena.  De toren heet Torre del Mangia. Deze heeft als inspiratiebron gediend voor de toren van het stadhuis in Hengelo. Zo kunnen verbintenissen gelegd worden in tijd en ruimte.

Meer voorbeelden van verbindingen ...

Meer over Italië ...

Een onderzoekende houding, zo doe je dat

Hoe leer je kinderen een onderzoekende en wetenschappelijke houding aan. Bekijk de clip.

Creativiteit

Teveel methodes en boekjes staan de creativiteit in de weg.
Kinderen komen in een keurslijf terecht en op lange termijn merk ik dat dit niet werkt. De intrinsieke motivatie verdwijnt.

Wat werk wel?
Creativiteit kun je o.a. stimuleren door vragen te stellen, door zelf informatie te zoeken en ordenen. Door afwijkende opdrachten te geven en het vertellen van inspirerende verhalen.
De montessorimaterialen geven ook ruimte tot ontdekking.

Concrete voorbeelden
De afgelopen periode moesten de kinderen een Facebook pagina maken van een persoon uit de canon. Zo kregen ze ook de opdracht om een interview te houden met Spinoza. Ze mochten er ook een filmpje van maken.
Ook hebben ze een werkstuk van maximaal 5 hoofdstukken gemaakt in 10 dagen. Daarbij heb ik bewust de tijd kort gehouden.
Het voordeel was dat de kinderen zeer gemotiveerd waren en dat geen enkele opdracht hetzelfde eruit zag. Creativiteit ten top en positieve reacties (ook van ouders).
Sir Ken Robinson: Do schools kill creativity?

Informatief en humoristisch
Lees meer over creativiteit en creatief denken ...

Als de bij van de aardbodem verdwijnt, heeft de mens
nog maar vier jaar te leven.

Maurice Maeterlinck | 1901
(Bron Kijk april 2015, Einsteins meesterwerk, op zoek naar de algemene relativiteitstheorie)

Rekenen-wiskunde en Kosmische educatie

Het WMBO (Wiskunde Montessori Basisonderwijs) mist de connectie tussen kosmische educatie en het rekenen-wiskunde.
Door onderlinge kennis tussen de werkgroepen uit te wisselen hopen we samenhang te krijgen. Juist met rekenen-wiskunde is dit mogelijk omdat de basis modellen zijn.
Hoe kunt u rekenen-wiskunde en kosmische educatie aan elkaar koppelen? Alvast een voorbeeld.

Ons zonnestelsel en verhoudingen

Wat is Kosmische educatie?

Download Montessori Printables

Een kosmische aanbieding is een minicollege

Andre Gilara

Hoe klein is een atoom?
Wat zijn de  vier fundamentele krachten in het universum?
Zwaartekracht, sterke interactie en zwakke interactie en electromagnetisme.

In het clipje wordt ook de punt genoemd (geometrie). Er kan een relatie gelegd worden tussen het eerste geometrische mapje (figuren en lijnen) naar atomen en quarks.

Atomen bestaan uit quarks. We denken dat het punten zijn (zoals in de geometrie). Ze hebben 0 dimensies.
U kunt deze informatie gebruiken bij de aanbieding van de punt (fijn stipje op papier gezet). In werkelijkheid heeft de punt geen dimensie. (Een dimensie = lijn (lengte), twee dimensies = oppervlakte, drie dimensies = inhoud)

Atomen bestaan uit neutronen, protonen en elektronen.

Tijd is de verbindende factor

Maria Montessori

Uitwerking 21st Century Skills

Kosmische educatie is onderwijs in samenhang. Daarbij horen ook de taal- en rekenvaardigheden. Maar er is meer. Om kinderen voor te breiden op de toekomst zullen we meer vaardigheden aan moeten leren.  Klik op de button voor meer informatie.

Fundamenten van kosmische educatie

Komische educatie is een visie die moeilijk in een methode te vangen is. De leerkracht is daarbij belangrijk. Hij of zij geeft sturing en stelt vragen aan de kinderen. Daarbij is het van belang dat de leerkracht de visie en de structuur van kosmische educatie in zijn/haar hoofd heeft. Als leerkracht kun je niet alles weten, als je maar weet waar je het kunt vinden.
De onderstaande sites (materialen) kunnen u hierbij helpen. Reis de wereld van kennis sluit mogelijk aan bij de manier van werken. Er wordt gebruik gemaakt van Roadmaps, de iPad en iBooks (passend bij 21st Century Skills).

Laten we dit proberen te bereiken met kosmische educatie | Wake-up call


Laatste boodschap van Wubbo Ockels
Op zijn sterfbed sprak Wubbo Ockels tot de mensheid.
Hij geeft aan dat wij zuinig moeten zijn op onze planeet. Wij moeten van onze planeet houden zodat wij het niet kwijtraken. Dat gebeurt momenteel niet.
In het clipje legt Wubbo Ockels uit wat we moeten veranderen om onze aarde te redden. Het heeft te maken met onze mentaliteit.
Wij mensen (allen afkomstig van dezelfde moleculen vanuit een krachtige ster die is ontploft) zijn krachtig genoeg om de aarde te redden. Maar we kunnen het ook vernietigen. Om onze aarde te redden is iedere bijdrage belangrijk.
Avro/TROS TV Show van Zondag 7 december 2014 had Ivo Niehe een ontmoeting met Wubbo Ockels.
Ik denk dat we met kosmische educatie de boodschap van Wubbo Ockels kunnen waarmaken. Het begint bij educatie, het begint bij de kinderen.
​
En daar kunnen wij als montessorileerkrachten een steentje aan bijdragen.

Hoe? Door te vertellen dat wij een onderdeel zijn van de aarde en verantwoording daarvoor moeten nemen.

De oplossing ligt in de natuur

De natuur is een inspiratiebron

Andre Gilara

Rolmodel

Interview rolmodel Reisgids Digitaal Leermateriaal

De Reisgids Digitaal Leermateriaal is een praktische wegwijzer met bronnen, werkvormen, tools en rolmodellen voor digitaal leermateriaal in de dagelijkse onderwijspraktijk.

Lees het interview over kosmische educatie

Cosmic education

In het buitenland zijn al prachtige materialen en achtergronden ontwikkeld.
Deze kunnen gebruikt worden als inspiratiebron.
Cosmic education in Amerika
NAMC Montessori Teacher | What is Cosmic  Education?

Voor een snelle oriëntatie


Interactieve historische atlas

Barbaar Educatie ontwikkelt digitaal en analoog lesmateriaal. Het materiaal is gericht op geschiedenis, met soms uitstapjes naar de beeldende vakken.
Bij kosmische educatie gaat het om tijd en ruimte. Om tijd inzichtelijk te maken gebruiken we tijdlijnen. Om ruimte inzichtelijk te maken gebruiken we kaarten. De interactieve historische atlas kan hiervoor gebruikt worden.

MILLO, interactieve historische atlas

Leonardo da Vinci

Dat Leonardo da Vinci een bijzonder man was, is bekend. I n Milaan kwam ik dit beeld tegen. In een boek over creatief denken (Hoe bedenk je het?!, Creatief denken in het basisonderwijs) kwam ik de volgende quote tegen.
FotoLeonardo da Vinci in Milaan | Foto Andre Gilara

De gemiddelde mens
kijkt
zonder te zien,
luistert
zonder te horen,
raakt aan
zonder te voelen,
eet
zonder te proeven,
beweegt
zonder zich van zijn lichaam bewust te zijn,
ademt in
zonder iets van stank of geur waar te nemen
en praat
​zonder te denken.





​


​Leonardo da Vinci heeft het over concentratie, je aandacht bewust richten op iets. Het bewustzijn kunnen we in de rechterhersenhelft vinden. De linkerhersenhelft is het rationele deel: datgene wat we voornamelijk in het onderwijs stimuleren. De kunst van de leerkracht is om beide hersenhelften te stimuleren.

Maria Montessori geeft het volgende aan:
The first essential fot the child's development is concentration.
Maria Montessori

Kosmisch concreet op Pinterest

Pinterest is een online prikbord waar je interessant materiaal kunt plaatsen. Pinterest kun je goed combineren met Yurls. Zodoende ontstaat een krachtige, inspirerende digitale leeromgeving voor leerkrachten maar ook voor kinderen.
We discovered that education is not something which the teacher does,
but that it is a natural process which develops spontaneously in the human being.”
Dr. Maria Montessori

Verhaal van het getal

De rekenwerkgroep is goed bezig om een ontwikkelingslijn samen te stellen voor rekenen.

Vanuit kosmisch perspectief hoort daar nog het verhaal van het getal bij. Zo wordt het een compleet pakket.
De informatie is her en der verspreid in boeken en op het internet. Om het materiaal toegankelijk te maken wordt Yurls rekenweetjes ontwikkeld, het verhaal over het getal. Deze lijn heeft een plaats binnen de algehele kosmische lijn.

Geometrielijn van onze Amerikaanse collega's.

Story of Number

Quilt Math
Foto
Kwadraten met stenen gelegd
Het woord kwadraat komt van het Latijnse quadratus en betekent vierkant.
In de klas hebben de kinderen een kwadraat gemaakt met stenen. Zo is het oorspronkelijk ontstaan.

Kosmische educatie is de slagader van het montessorionderwijs

Andre Gilara

Terug naar de oorsprong, dat is kosmische educatie

Andre Gilara
Kosmische educatie implementeren?

Believe you can and you’re halfway there. -
Theodore Roosevelt

Intelligence  is knowing what to do,
when you don't know what to do.
Jean Piaget

 Tips

1. Een voorbeeld van een voorbereide kosmische omgeving.
2. Kerndoel 52 beschrijft de tien tijdvakken. Toch wordt er een andere terminologie gehanteerd in de tijdlijn van Nienhuis. Bekijk de verschillen.
Lees meer ...

Oneliner

_Zwemmen leer je niet in de bibliotheek
Paulo Freire
Leren veronderstelt actie, handeling. Je leert in een bepaalde context.
Bron: coachingkalender 13-6-2012
PictureAanbieding globe digibord
Klik op de globe ...
All things are part of the universe, and are connected with each other to form one whole unity.

Maria Montessori
Picture
There is no description, no image in any book that is capable of replacing the sight of real trees,
and all of the life to be found around them in a real forest.

Maria Montessori
The materials, in fact, do not offer to the child the content of the mind,
​but the order for that content.

Maria Montessori
Ik hoor en ik vergeet
Ik zie en ik onthoud
Ik doe en ik begrijp

Confucius
Logica brengt je van A naar B
Verbeelding brengt je overal

Albert Einstein

Kosmisch concreet is een persoonlijk initiatief van Andre Gilara.